Ο θυμός στην παιδική ηλικία & πώς να τον διαχειριστείτε

Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό, υγιές συναίσθημα το οποίο βιώνουμε όλοι μας κάποια στιγμή, ενήλικες και παιδιά. Αποτελεί έναν φυσικό τρόπο αντίδρασης όταν νιώθουμε πως μας θίγουν, μας πληγώνουν, μας προσβάλουν, μας αδικούν ή όταν κάτι που ποθούμε πολύ δε μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Ο θυμός θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η άμυνά μας ενάντια σε βαθύτερα συναισθήματα όπως ο φόβος, ο πόνος, η απογοήτευση και η ζήλεια. Δεν είναι κάτι κακό επομένως το να θυμώνουμε, αρκεί να βρίσκουμε τους κατάλληλους τρόπους να εκφράζουμε το συγκεκριμένο συναίσθημα την κατάλληλη στιγμή.

Όταν τα παιδιά αντιμετωπίζουν καταστάσεις που τα ενοχλούν στην καθημερινότητά τους, βιώνουν αναστάτωση και μέσα από το θυμό εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους. Ορισμένες από τις καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν εκρήξεις θυμού στα παιδιά είναι οι ακόλουθες: η ασθένεια και ο σωματικός πόνος, η πείνα, η ζήλεια για τα αδέλφια τους, η απόρριψη, η αποδοκιμασία από τους άλλους, οι μαθησιακές δυσκολίες και η χαμηλή σχολική επίδοση, η αδικία, τα έντονα πειράγματα, η απομόνωση και η περιθωριοποίηση από τα άλλα παιδιά, η διεκδίκηση ενός παιγνιδιού, η επιθυμία να περάσει το δικό τους, η αδυναμία κατανόησης από τους άλλους λόγω ελλιπούς ανάπτυξης λεκτικής επικοινωνίας κ.ά.

Οι πιο συχνές αντιδράσεις των παιδιών όταν θυμώνουν είναι οι ακόλουθες: κλαίνε, ουρλιάζουν, πέφτουν στο πάτωμα χτυπώντας χέρια και πόδια (κλασική αντίδραση όταν έχουν βγει με τους γονείς σε ένα κατάστημα για ψώνια και δεν τους αγοράζουν κάτι που επιθυμούν πολύ και γενικά όταν αρνούνται να τηρήσουν όρια και κανόνες που θεσπίζουν οι γονείς), χρησιμοποιούν άσχημους χαρακτηρισμούς και βρίζουν, σπρώχνουν ή χτυπόυν τα άλλα παιδιά, πετούν και καταστρέφουν αντικείμενα, αρνούνται επίμονα να φάνε, αγνοούν και δε συνεργάζονται καθόλου με το άτομο με το οποίο είναι θυμωμένα, δαγκώνονται, χτυπούν το κεφάλι τους στον τοίχο κ.ά.

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά να εκφράζουν τον θυμό τους έτσι ώστε αυτός να μην καταπιέζεται, να μη συσσωρεύεται  και να μη διογκώνεται. Και επειδή ως γνωστό οι γονείς αποτελούν πάντα πρότυπο και παράδειγμα για τα παιδιά, όταν αυτά μεγαλώσουν σε ένα περιβάλλον όπου ο θυμός αντιμετωπίζεται με υγιή τρόπο, τότε θα μπορέσουν και τα ίδια να μάθουν να εκφράζουν τον θυμό τους με τον πιο εποικοδομητικό τρόπο.

Ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές προκειμένου να βοηθήσετε το παιδί σας να διαχειριστεί σωστά τον θυμό του και να αποκτήσει αυτοέλεγχο και αυτοκυριαρχία είναι οι ακόλουθες:

• Παραμείνετε ήρεμοι. Εάν φωνάξετε σε ένα παιδί που είναι θυμωμένο θα ενισχύσετε σίγουρα την ένταση που ήδη νιώθει και θα χειροτερέψετε την κατάσταση.
• Βάλτε όρια και εκπαιδεύστε το παιδί σας σε κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους έκφρασης του θυμού (π.χ. δεν καταστρέφουμε αντικείμενα και δεν ασκούμε ποτέ βία στους άλλους).
• Μην προσποιείστε πως δε συνέβη τίποτα μετά από μια έκρηξη θυμού του παιδιού. Είναι σα να ακυρώνετε όλα όσα νιώθει το παιδί σας.
• Φροντίστε να μείνετε κοντά στο παιδί σας όταν είναι αναστατωμένο και δείξτε του με τον τρόπο σας πως το κατανοείτε.
• Εάν το παιδί σας σας ζητήσει να μείνει μόνο του, δώστε του το χρόνο του προκειμένου να αποφορτιστεί χωρίς να απομακρυνθείτε πολύ από κοντά του. Έτσι θα νιώθει την παρουσία σας στο χώρο και θα αισθάνεται πως δεν είναι μόνο και αβοήθητο στη φάση που περνά.
• Ακούστε το παιδί σας προσεκτικά και συζητήστε μαζί του αφού ηρεμήσει για το τι συνέβη και έχασε τον έλεγχο.
• Σκεφτείτε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από το θυμό του παιδιού σας. Πιθανότατα ίσως προσπαθεί κάτι να σας πει (π.χ. πως θέλει να περνά περισσότερο χρόνο μαζί σας).
• Δώστε έμφαση στο θυμό του παιδιού σας προσπαθώντας να το ηρεμήσετε και μη σκέφτεστε τι θα πει ο κόσμος.
• Προσπαθήστε να απομακρύνετε διακριτικά από το “πεδίο μάχης” τα μικρότερα αδέλφια ώστε να μη γίνουν κατά λάθος αποδέκτες του θυμού.
• Μην ενδώσετε εάν το παιδί σας γκρινιάζει επίμονα και του δώσετε αυτό που θέλει γιατί θα γίνει χειριστικό στο μέλλον προκειμένου να παίρνει αυτό που επιθυμεί και θα καταπατά όρια και κανόνες.
• Βρείτε τρόπους που θα βοηθήσουν το παιδί σας να ηρεμεί. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό οπότε θα δείτε στην πράξη τι ταιριάζει στο δικό σας.

Απευθυνθείτε σε ειδικό εάν το παιδί σας έχει συχνές εκρήξεις θυμού, είναι επιθετικό και βίαιο απέναντι στους άλλους, έχει μόνιμα αντιδραστική συμπεριφορά, εμφανίζει τάσεις αυτοτραυματισμού και εμπλέκεται διαρκώς σε συγκρούσεις, ο οποίος θα βοηθήσει τόσο το ίδιο το παιδί όσο και εσάς, να διαχειριστείτε σωστά την κατάσταση.

Της Μαρίνας Κόντζηλα,
Ψυχολόγου-Εκπαιδεύτριας Ομάδων Γονέων

Πηγή: emo.gr

www.eidikospaidagogos.gr