Χαρτί και μολύβι: η πολλαπλή χρήση τους σε μία συνεδρία

Μία οποιαδήποτε θεραπευτική συνεδρία απαιτεί μία καλή προετοιμασία, πολλή σκέψη και την ικανότητα άμεσης προσαρμογής σε ξαφνικές αλλαγές και καταστάσεις. Σε συνέχεια προηγούμενου άρθρου που αναφέρονταν η σημασία του υλικοτεχνικού εξοπλισμού, παρακάτω θα καταγραφούν 10 χρήσεις ενός άλλου υλικού που σχεδόν πάντα μπορούμε να βρούμε σε οποιοδήποτε χώρο. Τι θα γινόταν, λοιπόν, σε περίπτωση που για κάποιο λόγο βρισκόμασταν ξαφνικά στη συνεδρία χωρίς καθόλου υλικά; Τι θα γινόταν εάν δεν είχαμε τίποτε άλλο πέρα από χαρτί και μολύβι;

ΧΡΗΣΗ 1

Οι πρώτες σκέψεις που έρχονται στο μυαλό κάποιου είναι οι προφανείς. Ζωγραφική, γράψιμο, παιχνίδια όπως τρίλιζα, κρεμάλα κτλ.

ΧΡΗΣΗ 2

Origami. Μπορεί να είναι δύσκολο να φτιάξουμε ένα βάτραχο που πηδά ή μία πεταλούδα με τέσσερα φτερά, αλλά όλοι σχεδόν γνωρίζουμε πως γίνεται η κατασκευή μίας σαΐτας ή ενός μικρού καραβιού. Η καθοδήγηση, λοιπόν, του παιδιού στην δημιουργία νέων μορφών και σχημάτων μπορεί να μας επιτρέψει να δουλέψουμε δεξιότητες όπως η λεπτή του κίνηση, ο οπτικοκινητικός συντονισμός, η κατανόηση λεκτικών εντολών, η μίμηση μία κινητικής πράξης, ο αμφίπλευρος συντονισμός κι άλλα τόσα. Το μολύβι μπορεί να δράσει βοηθητικά, σημειώνοντας πάνω στο χαρτί τις γραμμές στις οποίες θα πρέπει να τσαλακώσει το παιδί.

ΧΡΗΣΗ 3

Παιχνίδι μνήμης. Κόβουμε το χαρτί σε κομμάτια και ζωγραφίζουμε δίδυμα σχήματα. Αναποδογυρίζοντας τα χαρτάκια έχουμε ένα memory game. Διαβαθμίσεις στη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα μπορούσαν να είναι να ζωγραφίσει ένα σχήμα ο θεραπευτής και το δίδυμο του να το ζωγραφίζει το παιδί (αντιγραφή σχήματος) ή να ζωγραφίσει μόνο του το παιδί ό,τι σχήμα ή σχέδιο θέλει.

ΧΡΗΣΗ 4

Ποδόσφαιρο. Το χαρτί μπορεί πάρα πολύ εύκολα να μετατραπεί σε μία μπάλα και δύο τέρματα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να σπάσουμε το μολύβι στη μέση ώστε ο καθένας να έχει κι από έναν παίκτη. Εάν δεν θέλουμε να σπάσουμε το μολύβι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα δύο δάχτυλα μας.

ΧΡΗΣΗ 5

Γέφυρα. Κόβουμε το χαρτί σε δύο ή τρία κομμάτια και τοποθετούμε το μολύβι σε ένα μακρινό σημείο. Το παιδί θα πρέπει να πιάσει το μολύβι, πατώντας μόνο πάνω στα άσπρα χαρτιά (ξεκινά πατώντας πάνω σε ένα χαρτί και τοποθετώντας τα άλλα μπροστά του – όταν βρεθεί στο τρίτο, θα πρέπει να μεταφέρει τα προηγούμενα δύο ξανά μπροστά του για να φτιάξει μία γέφυρα – αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι να φτάσει στον στόχο που είναι το μολύβι).

ΧΡΗΣΗ 6

Τυχαία ιστορία. Οι δύο παίκτες μοιράζονται το χαρτί και το κόβουν σε ισάξια κομμάτια. Ο κάθε παίκτης γράφει σε κάθε χαρτάκι και μία λέξη. Εναλλάξ, πετάνε ένα – ένα τα χαρτιά τους και φτιάχνουν μία ιστορία με τις λέξεις που εμφανίζονται. Ο καθένας πρέπει να συνεχίζει την ιστορία που άφησε ο προηγούμενος, προσθέτοντας πάντα και τη λέξη που πετά.

ΧΡΗΣΗ 7

Πίστα ισορροπίας. Η μύτη του μολυβιού καρφώνει το χαρτί σε μία άκρη, ενώ το πάνω του μέρος το τοποθετούμε σε κάποιο σημείο του σώματος του παιδιού (μέσα στο στόμα ή ανάμεσα στις μασχάλες ή και ανάμεσα α δάχτυλα του χεριού). Αμέσως, έχουμε δημιουργήσει μία συνθήκη όπου το παιδί πρέπει να μεταφέρει το χαρτί που κρέμεται στο μολύβι από το ένα μέρος στο άλλο. Για αύξηση δυσκολίας μπορούμε αυτή την πίστα να την κάνουμε μετά εμποδίων, χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε άλλο υλικό ή και το ίδιο μας το σώμα.

ΧΡΗΣΗ 8

Το μολύβι από μόνο του είναι ένα μέσο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με πάρα πολλούς τρόπους. Μην ξεχνάς ότι σβήνει από παντού. Μερικά παραδείγματα:

• Ζωγραφική σε τοίχο ή και στο τραπέζι
• Ο θεραπευτής μπορεί να ζωγραφίσει σε όλο το δωμάτιο σχήματα ή αριθμούς ή οτιδήποτε χρησιμεύει για τον εκάστοτε στόχο και να ζητήσει από το παιδί να βρει τις κρυμμένες “ζωγραφιές” – το ίδιο μπορεί να κάνει και το παιδί
• Χρήση ως ένα “κυριολεκτικό” μέσο γραφαισθησίας
• Μπορούμε να δέσουμε πάνω του ένα κορδόνι από το παπούτσι μας, δημιουργώντας άμεσα μία κορδέλα ρυθμικής
• Ρίψη του μολυβιού στο έδαφος. Ο θεραπευτής τοποθετεί το μολύβι σε κάποιο επίπεδο (έστω και λίγο πιο πάνω από το έδαφος) και το παιχνίδι αφορά τη λύση προβλήματος “πως μπορώ να ρίξω το μολύβι κάτω χωρίς να το ακουμπήσω”. Για παράδειγμα, εάν βρίσκεται σε μία καρέκλα, το παιδί μπορεί να σηκώσει την καρέκλα ενώ εάν βρίσκεται πάνω σε μία βιβλιοθήκη, το παιδί θα πρέπει να το φυσήξει για να πέσει.

 ΧΡΗΣΗ 9

Όταν έχουμε στην κατοχή μας ένα χαρτί, οι δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ώστε να καλύψουμε το θεραπευτικό μας πλάνο, είναι πολλές. Μερικές από αυτές είναι:

• Το κόβουμε σε μικρά κομμάτια, τα κάνουμε μπίλιες και παίζουμε μπάσκετ ή στόχους.
• Τσαλακώνουμε το χαρτί με δύναμη και το ανοίγουμε ξανά όσο πιο ίσια μπορούμε. Το χαρτί έχει σχηματίσει πολλές ζάρες, φτιάχνοντας άπειρα σχήματα και λαβυρίνθους. Το παιδί μπορεί βάζοντας το δάχτυλο του πάνω σε μία ζάρα, να ακολουθήσει τις γραμμές και να πρέπει να φτάσει από τη μία μεριά του χαρτιού στην άλλη. Μπορεί, επίσης, να βρει διάφορα σχέδια που έχουν τυχαία δημιουργηθεί από τις ζάρες αυτές.
• Το τοποθετούμε πάνω στο κεφάλι του παιδιού και του ζητάμε να περάσει από διάφορα εμπόδια.
• Κάνουμε μία μεγάλη μπάλα και καθόμαστε σε μία απόσταση από το παιδί. Παίζουμε μία “εναλλακτική” καυτή πατάτα, πετώντας το χαρτί πάνω στο παιδί και προσπαθώντας να τον ακουμπήσει. Εκείνο πρέπει να αποφύγει την καυτή πατάτα, καθώς μετακινείται στον χώρο. Οι ρόλοι εναλλάσσονται.

ΧΡΗΣΗ 10

Σε αυτή την τελευταία χρήση, δεν θα ήθελα να αναφερθεί κάτι συγκεκριμένο. Θα καταγράψω όμως πέντε πολλαπλές χρήσεις που με έμαθαν τα ίδια τα παιδιά:

• Το χαρτί μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μπέρτα και το μολύβι σα σπαθί, όπου το παιδί θα πρέπει να κατατροπώσει τον κακό (εμάς) πάντα βρίσκοντας νέους τρόπους εξόντωσης μας.
• Το χαρτί με τη βοήθεια του μολυβιού μπορεί να πάρει τη μορφή ενός χαρούμενου, λυπημένου ή και θυμωμένου προσώπου δημιουργώντας μία μάσκα που όταν κάποιος τη φορά, μπορεί να πει πότε νιώθει έτσι.
• Το μολύβι μπορεί να δράσει και ως πένα τατουάζ επάνω στο δέρμα. Άλλες φορές όντως γιατί γράφει, κι άλλες γιατί αφήνει αυτή την άσπρη μικρή γραμμή που δείχνει ότι κάτι όντως σε έξυσε.
• Το μολύβι είναι ικανό να δημιουργήσει πάρα πολλές τρύπες πάνω σε ένα χαρτί και να περνά συνεχώς κι αδιάκοπα ως ένα άλλο φίδι μέσα από αυτές.
• Το μολύβι μπορεί να σπάσει σε μικρότερα κομμάτια, ενώ το χαρτί μπορεί να σκιστεί έτσι ώστε στο κέντρο του να έχει μία μεγάλη τρύπα. Σε αυτή την περίπτωση, οι στρατιώτες (μικρά κομμάτια μολυβιού) πηδούν από την πόρτα του ελικοπτέρου (τρύπα χαρτιού) και στόχος τους είναι να πέσουν πάνω στη γη (ένα συγκεκριμένο σημείο στο χώρο) και όχι στη θάλασσα (όλα τα υπόλοιπα σημεία στο χώρο) γιατί θα πνιγούν.
• Το χαρτί και το μολύβι δεν χρειάζονται πουθενά. Έλα να παίξουμε πόλεμο.

Παναγιώτης Μπαρμπαγιάννης

Εργοθεραπευτής 

Εμψυχωτής Παιδαγωγικής Θεάτρου και Θεατρικού Παιχνιδιού

Συνεργάτης του www.eidikospaidagogos.gr

Διαβάστε επίσης:

«Μαθησιακές Ευκολίες» – Πρόγραμμα Υποστήριξης και Παρέμβασης στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες