Διαταραχές σίτισης και κατάποσης (Συμπτώματα & Αντιμετώπιση)

Δυσφαγία είναι η  δυσκολία στην κατάποση των τροφών ή των υγρών. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται περισσότερος χρόνος και μεγαλύτερη προσπάθεια προκειμένου να μετακινηθούν τα τρόφιμα ή τα υγρά από το στόμα στο στομάχι.

Η δυσφαγία μπορεί να συμβεί σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας κατάποσης: στοματικό, φαρυγγικό, οισοφαγικό.                                                                  

Συμπτώματα που σχετίζονται με την δυσφαγία/δυσκαταποσία:

• Βήχας ή αίσθημα πνιγμού κατά την κατάποση τροφής ή υγρών (συχνά αμέσως μετά την σίτιση)
• Απώλεια βάρους
• Βραχνή φωνή κατά την διάρκεια ή μετά το φαγητό
• Αίσθημα ότι  το φαγητό ή το υγρό  κολλάει στον λαιμό ή τον οισοφάγο (πολλές φορές επικρατεί το αίσθημα ότι υπάρχει «κόμπος» στον λαιμό)
• Αναγωγές τροφών
• Πόνος κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)
• Αδυναμία κατάποσης
• Εκροή υγρών ή τροφής από το στόμα

Βρέφη και παιδιά με προβλήματα σίτισης και κατάποσης μπορεί να παρουσιάσουν ποικιλία συμπτωμάτων. Ωστόσο, σε κάθε βρέφος ή παιδί δεν είναι απαραίτητο να παρουσιάζονται όλα τα παρακάτω συμπτώματα ταυτόχρονα. 

• Προβλήματα στον θηλασμό
• Παρατεταμένος χρόνος σίτισης  (περισσότερο από 30 λεπτά)
• Απροσδόκητη απώλεια σωματικού βάρους ή η αργή αύξηση σωματικού βάρους
• Έλλειψη προσοχής κατά την διάρκεια των γευμάτων
• Σιελόρροια λόγω ελλιπής κινητικότητας των οργάνων της στοματικής κοιλότητας (γλώσσα, δόντια, χείλη, κ.α.)
• Ακαμψία του σώματος κατά την διάρκεια της σίτισης
• Βήχας ή αίσθημα πνιγμού κατά την κατάποση τροφής ή υγρών (συχνά αμέσως μετά την σίτιση)
• Αίσθημα ότι η τροφή ή το υγρό κολλάει στον λαιμό ή τον οισοφάγο (πολλές φορές επικρατεί το αίσθημα ότι υπάρχει «κόμπος» στον λαιμό)
• Δυσκολία στην έναρξη της κατάποσης
• Ενόχληση στον λαιμό ή το στήθος
• Αίσθημα καούρας στο στήθος μετά το φαγητό ή το ποτό
• Κόπωση ή ανεπαρκής αναπνοή κατά την σίτιση
• Συχνές  λοιμώξεις του αναπνευστικού (π.χ. πνευμονία)
• Συχνά το χρώμα του προσώπου αλλάζει κατά την διάρκεια της σίτισης (χλωμό ή μπλε)
• Συχνά ναυτία ή εμετός κατά την σίτιση
• Ρινική αναρρόφηση (όταν το φαγητό βγαίνει από την ρινική κοιλότητα κατά την διάρκεια ή μετά την σίτιση)
• Φτέρνισμα μετά το φαγητό
• Άρνηση στην μάσηση τροφών διαφορετικής υφής
• Εκροή υγρών ή τροφής από το στόμα 

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω συμπτωμάτων, τα παιδιά με προβλήματα στην κατάποση και την σίτιση  είναι περισσότερο ευάλωτα και επιρρεπής στην:

• Εισρόφηση (υγρά ή τροφές εισέρχονται στην αναπνευστική οδό)
• Αφυδάτωση ή φτωχή σε θρεπτικά συστατικά διατροφή
• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος  οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε πνευμονία ή/και άλλη χρόνια πνευμονική νόσο
• Κοινωνική απομόνωση (π.χ. συναθροίσεις που περιλαμβάνουν κάποιο κοινωνικό δείπνο)

Προβλήματα υγείας τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την κατάποση και σίτιση των παιδιών:

• Σχιστίες  χείλους και υπερώας
• Μεγάλο μέγεθος της γλώσσας
• Οδοντικά προβλήματα
• Καρκίνος ή όγκος στον λαιμό
• Ασθένειες που επηρεάζουν τα νεύρα και τους μυς όπως νευρολογική ή εγκεφαλική βλάβη, καρκίνος, μυϊκή δυστροφία, κ.α.
• Κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες
• Παράλυση των φωνητικών χορδών
• Τραχειοστομία
• Αναπτυξιακή καθυστέρηση
• Πρόωρος τοκετός
• Ασθένεια των κινητικών νεύρων
• Νεοπλασματικές διαταραχές
• Εγκεφαλική παράλυση
• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Μολυσματικές ασθένειες
• Μυοπάθειες               

Διαγνωστικές εξετάσεις που συμβάλλουν στην έγκαιρη αξιολόγηση της δυσφαγίας είναι:

• Βιντεοακτινοσκόπηση
• Ενδοσκόπηση
• Ακτινογραφία με βάριο
• Μανομετρία οισοφάγου

Θεραπεία της δυσφαγίας 

Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση των διαταραχών κατάποσης σε βρέφη και παιδιά είναι πολλή σημαντική για μία εξατομικευμένη και αποτελεσματική θεραπεία. Η θεραπεία ατόμων με δυσφαγία  απαιτεί την συνεργασία πολλών ειδικοτήτων (λογοθεραπευτής, νευρολόγος, Ω.Ρ.Λ, πνευμονολόγος, γαστρεντερολόγος, οδοντίατρος, εργοθεραπευτής, διατροφολόγος, κ.α.).

Μερικά παιδιά μαθαίνουν να τρώνε και να πίνουν φυσιολογικά μετά από μακρόχρονη θεραπευτική παρέμβαση, ενώ άλλα παιδιά με σοβαρότερα προβλήματα υγείας ίσως να μην μπορούν να βελτιώσουν αρκετά τις δυσκολίες κατάποσης που αντιμετωπίζουν.

Πηγή: kidsproject.gr/efamilon

www.eidikospaidagogos.gr