Σε προηγούμενο άρθρο προσεγγίσαμε το θυμό και τα ξεσπάσματα των παιδιών με ΔΕΠΥ
σε μια προσπάθεια κατανόησης των αιτιών που φέρνουν το παιδί με ΔΕΠΥ να συμπεριφέρεται κατ’αυτό τον τρόπο.
Συνεχίζοντας τη μελέτη αυτής της συχνά ακατανόητης και δύσκολης στη διαχείριση συμπεριφοράς, ας επιμείνουμε στη προσπάθεια να καταλάβουμε πως το παιδί με ΔΕΠΥ αισθάνεται, ποιές είναι οι εσωτερικές διακυμάνσεις που οδηγούν στα ξεσπάσματά του. Σε αυτό θα μας βοηθήσει να σκεφτούμε ότι η εγγενής δυσκολία των παιδιών με ΔΕΠΥ να φρενάρουν το συναίσθημα αναπόφευκτα δυσκολεύει το παιδί και συναισθηματικά καθώς γεννά σκέψεις και συναισθήματα ανικανότητας, ανημπόριας και αδυναμίας να εμπιστευτεί τον ίδιο του τον εαυτό. Το παιδί με ΔΕΠΥ δε στερείται ευφυΐας. Το αντίθετο μάλιστα, πολύ συχνά τα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι εξαιρετικά ευφυή και χαρισματικά, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν πλήρη αίσθηση και αντίληψη των δυσκολιών τους. Όταν αυτές οι δυσκολίες αποδίδονται στα ίδια, καθώς -συχνά λόγω άγνοιας- το περιβάλλον τα “κατηγορεί” για τις συμπτωματικές της ΔΕΠΥ συμπεριφορές τους, τα παιδιά με ΔΕΠΥ αρχίζουν να πιστεύουν ότι πράγματι “δε νοιάζονται για τους άλλους”, “δε λογαριάζουν κανέναν”, “είναι εγωιστές/κακομαθημένα” και “δεν έχουν τρόπους”. Αυτό που συχνά μας διαφεύγει είναι ότι το συναίσθημα της ενοχής που συνεπάγονται αυτοι οι χαρακτηρισμοί όχι μόνο δε θα βοηθήσουν το παιδί να διαχειριστεί τη δυσκολία του αλλά, αντιθέτως, θα το επιβαρύνουν με ακόμη περισσότερα δυσάρεστα συναισθήματα που δε θα ξέρει τι να τα κάνει και πως να τα επεξεργαστεί. Το αποτέλεσμα είναι ένα φαύλος κύκλος θυμού- ξεσπάσματος- κατηγοριών και συχνά τιμωρίας και αποκλεισμού του παιδιού.
Τι θα μπορούσε να γίνει αντί αυτού; Ποιός θα ήταν ένας εναλλακτικός τρόπος διαχείρισης της δυσκολίας του παιδιού με ΔΕΠΥ; Το πρώτο βήμα είναι η κατανόηση και η διάθεσή μας να μπούμε στη θέση του. Να καταλάβουμε δηλαδή ότι αυτό που συμβαίνει είναι πέρα από τον έλεγχό του και αυτό που μας ζητάει στην πραγματικότητα με την επιθετική και συχνά βίαιη συμπεριφορά του, είναι η βοήθειά μας γιατί το ίδιο δε ξέρει και δε μπορεί να διαχειριστεί αυτό που του συμβαίνει. Ξεκινώντας με αυτή τη κατανόηση, εμείς οι ίδιοι πια έχουμε διαφορετική στάση απέναντι στο θυμό του παιδιού: κατ’αρχάς τον αναμένουμε και δε μας ξαφνιάζει. Γνωρίζουμε ότι αυτή είναι μια υπαρκτή δυσκολία που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα βγει στη καθημερινότητα. Είμαστε λοιπόν προετοιμασμένοι και έτσι δεν εγκλωβιζόμαστε στο κύκλο του θυμού, με το να θυμώσουμε και να ξεσπάσουμε και οι ίδιοι.
Γνώση επίσης σημαίνει ότι έχουμε σκεφτεί εκ των προτέρων πως θα διαχειριστούμε την δυσκολία όταν προκύψει. Ένα πρώτο βήμα τότε, είναι να αναπτύξουμε τρόπους να “διαβάζουμε” τη συμπεριφορά του παιδιου. Συχνά η ΔΕΠΥ εμφανίζεται συμπτωματικά με ένα συγκεκριμένο μοτίβο το οποίο επηρεάζεται και από το πως το παιδί διαχειρίζεται ενστικτωδώς τις δυσκολίες του. Μπορεί, λοιπόν να έχουμε παρατηρήσει ότι το παιδί με ΔΕΠΥ δυσκολεύεται περισσότερο τα πρωινά, ενδεχομένως επειδή ο ύπνος του δεν είναι ποιοτικός, ή μετά το σχολείο, όταν πια έχει “ξεχειλίσει” από όσα έχουν συμβεί μέσα στη μέρα και χρειάζεται οπωσδήποτε ένα διάλειμμα. Μαθαίνοντας το ρυθμό του παιδιού, προσαρμόζουμε τις υποχρεώσεις της ημέρας γύρω από αυτόν. Έτσι, αν ξέρουμε ότι μετά το σχολείο το παιδί χρειάζεται 30 λεπτά με μια ώρα για να εκτονώσει το βάρος της ημέρας και να συνεχίσει, δεν του ζητάμε να τακτοποιήσει το δωμάτιό του ή να διαβάσει αμέσως αφότου έρθει στο σπίτι. Αντιθέτως, προγραμματίζουμε δραστηριότητες για εκτόνωση ή ξεκούραση για αυτό το διάστημα, ανάλογα με την ανάγκη του παιδιού (την οποία έχουμε προηγουμένως συζητήσει μαζί του). Δείχνουμε έτσι ότι κατανοούμε την ανάγκη του, τη λαμβάνουμε υπόψιν και δεν “τεντώνουμε το σχοινί”. Συγχρόνως, αυτή η στάση βοηθάει να οργανώσουμε και να διατηρήσουμε ένα σταθερό πρόγραμμα καθημερινότητας, κάτι που τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν πολλή ανάγκη και τα βοηθά να γίνουν λειτουργικά.
Εάν είστε γονιός με ΔΕΠΥ και ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για το πως να διαχειρίζεστε το θυμό και τα ξεσπάσματα του παιδιού σας, παρακαλώ απευθυνθείτε στο σωματείο ΔΕΠΥ Ελλάδος, http://www.adhdhellas.org/ προκειμένου να συμμετάσχετε στις ψυχοεκπαιδευτικές ομάδες γονέων παιδιών με ΔΕΠΥ.
Πλήρες υλικό για τη διαχείριση των συναισθημάτων και την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων σε παιδιά με ΔΕΠΥ μπορείτε να βρείτε και στο νέο βιβλίο του Ειδικού Παιδαγωγού – Συγγραφέα Φώτη Παπαναστασίου “ΔΕΠΥράζει – Πρακτικός Οδηγός για γονείς και εκπαιδευτικούς” από τις Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ.
Διαβάστε επίσης: