25 Δραστηριότητες Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης για Υπερκινητικά παιδιά |

Το πλαίσιο της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης δημιουργήθηκε από την A. Jean Ayres, εργοθεραπεύτρια, για να εξηγήσει τις συμπεριφορές των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες που δεν μπορούσε να εξηγήσει με τις υπάρχουσες θεωρίες. Στη συνέχεια, εφαρμόστηκε και σε παιδιά με αυτισμό ή άλλες διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, νοητική υστέρηση, προβλήματα συντονισμού των κινήσεων αλλά και σε προβλήματα συμπεριφοράς.

Η θεωρία του πλαισίου ορίζει την αισθητηριακή ολοκλήρωση ως μια νευρολογική διαδικασία μέσω της οποίας ο εγκέφαλος οργανώνει τις αισθήσεις από το περιβάλλον και από το σώμα προκειμένου να είναι ικανό το άτομο να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον (Μοροζίνη, 2014). Επιπρόσθετα, η θεωρία του πλαισίου της αισθητηριακής ολοκλήρωσης αναφέρει ότι η ικανοποιητική επεξεργασία και ολοκλήρωση των αισθητηριακών πληροφοριών έχει ως αποτέλεσμα, την εμφάνιση προσαρμοστικών συμπεριφορών οι οποίες αποτελούν ένα σύνολο σκόπιμων συμπεριφορών που καθιστούν ικανά τα άτομα να ανταποκρίνονται κατάλληλα στις προκλήσεις του περιβάλλοντος (Fisher & Murray,1991). Η ανταπό-κριση των ατόμων στις περιβαλλοντικές προκλήσεις με ενεργητικό τρόπο, προάγει την παραγωγή αιθουσαίο-ιδεοδεκτικών αισθήσεων οργανώνοντας έτσι τον εγκέφαλο μέσω της λειτουργίας των αισθητηριακών συστημάτων (Τζονιχάκη, 2012). Τα αισθητηριακά συστήματα στα οποία επικεντρώθηκε η Ayres είναι το αιθουσαίο, το ιδιοδεκτικό και το απτικό, τα οποία θεωρήθηκαν από την ίδια βασικά για την περαιτέρω ανάπτυξη των εναπομεινάντων αισθήσεων (όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση) (Μοροζίνη, 2014).

Η Ayres και οι συνεργάτες της, μελέτησαν και κατέγραψαν διάφορους τύπους αισθητηριακής δυσλειτουργίας σε παιδιά μεταξύ των οποίων αναφέρονται οι διαταραχές αισθητηριακής ρύθμισης (υπέρ/υποανταπόκριση σε ερεθίσματα, συμπεριφορές αναζήτησης ή αποφυγής), η σωματοδυσπραξία, η διαταραχή αμφίπλευρης ολοκλήρωσης και διαδοχικότητας, οι δυσκολίες σωματαισθητηριακής επεξεργασίας απτικών και ιδιοδεκτικών ερεθισμάτων και η αισθουσαία δυσλειτουργία (Μοροζίνη, 2014).

Η θεραπεία που βασίζεται στην αισθητηριακή ολοκλήρωση πραγματοποιείται σε ειδικά δομημένα αλλά και ευέλικτα περιβάλλοντα, εξοπλισμένα με ειδικό εξοπλισμό ο οποίος με την κατάλληλη χρήση από τους εργοθεραπευτές, παρέχει τα κατάλληλα ιδιοδεκτικά, αιθουσαία και απτικά ερεθίσματα μέσα από το πλαίσιο του παιχνιδιού (Μοροζίνη, 2014).

Πιο συγκεκριμένα, οι δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης βοηθούν τα υπερκινητικά παιδιά με τους ακόλουθους τρόπους:

Μέσω των δραστηριοτήτων τα υπερκινητικά παιδιά λαμβάνουν τα ερεθίσματα που έχουν ανάγκη. Κάποια παιδιά για παράδειγμα έχουν αυξημένη ανάγκη για απτικά ερεθίσματα, τα οποία και αναζητούν μέχρι να τα εκλάβουν.

Τα ερεθίσματα που λαμβάνονται από αυτές τις δραστηριότητες δίνουν στα παιδιά ερεθίσματα τα οποία τα βοηθούν να διοχετεύσουν την ενέργεια τους και μέσω αυτού καταφέρνουν να συγκεντρωθούν. Για παράδειγμα, όπως για μας είναι πιο εύκολο να συγκεντρωθούμε όταν κουνάμε νευρικά το πόδι μας ενώ διαβάζουμε ή παρακολουθούμε μια ομιλία, έτσι και τα υπερκινητικά παιδιά καταφέρνουν να συγκεντρωθούν όταν έχουν βάρος σε κάποιο μέρος του σώματος τους.

Επιπρόσθετα, βοηθούν στην οργάνωση του εγκεφάλου. Αφενός, επιτυχγάνεται η ευόδωση των αισθητηριακών συστημάτων όπως του αιθουσαίου συστήματος, το οποίο σχετίζεται με την ισορροπία και την αντίληψη του χώρου και αφετέρου η ταυτόχρονη λειτουργία διαφορετικών τμημάτων του εγκεφάλου. Κάποιες δραστηριότητες όπως τα πηδηματάκια βοηθούν στην ευόδωση του ιδιοδεκτικού συστήματος το οποίο μας πληροφορεί για τη θέση των μελών στο χώρο αλλά και τη μεταξύ τους σχέση.

Στην συνέχεια προτείνονται 25 δραστηριότητες Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης που μπορούν να εφαρμοστούν σε παιδιά με υπερκινητικότητα:

Τραμπολίνο.
Παίξτε διελκυστίνδα.
Κάντε σφιχτές αγκαλιές.
Περπατήστε με τα χέρια.
Κάντε πους απς στον τοίχο.
Φορέστε ένα φορτωμένο σακίδιο ή ένα βαρύ γιλέκο.
Καθίστε σε μια μπάλα pilates για να κάνετε δραστηριότητες στο τραπέζι.
Κάντε κούνιες.
Παίξτε με μαλακά μπαλάκια τύπου anti-stress.
Μασήστε τσίχλα ή επιλέξτε κάτι παρόμοιο.
Πιείτε αναψυκτικά ή smoothies με καλαμάκι.
Γίνετε σάντουιτς χρησιμοποιώντας τις κουβέρτες.
Κουβαλίστε βαριά αντικείμενα.
Χρησιμοποιήστε παιχνίδια στριφογυρίσματος (sit & spin).
Σπρώξτε βαριά κουτιά.
Παίξτε παιχνίδια εναλλαγής με το καλάθι της μπουγάδας (ο ένας σπρώχνει το καλάθι ενώ ο άλλος σπρώχνει το καλάθι και εναλλάξ).
Κάντε μασάζ.
Παίξτε κάνοντας δουλειές στον κήπο χρησιμοποιώντας τις τσουγκράνες, το φτυάρι ή το σκαλιστήρι.
Φτιάξτε ένα έλκυθρο για να μεταφέρετε διάφορα αντικείμενα μέσα ή έξω από το σπίτι.
Επιλέξτε τραγανές τροφές.
Πηδήξτε στο κρεβάτι ή στον καναπέ.
Παίξτε παιχνίδια κρυμμένου θησαυρού με τα αντικείμενα που θα κρύψετε κάτω από βαριές κουβέρτες ή παπλώματα.
Γεμίστε ένα φορτηγάκι με χαλίκια ενυδρείου και παίξτε με αυτό (κρυμμένος θησαυρός, μεταφορά των χαλικιών κλπ).
Πηδήξτε από μαξιλάρι σε μαξιλάρι! Εναλλακτικά μπορείτε να γεμίσετε μια παπλωματοθήκη με διάφορα μαξιλάρια, τοποθετήστε το σε ένα ασφαλές μέρος του σπιτιού σας προκειμένου να πηδήξετε με ασφάλεια πάνω σε αυτό.
Σκαρφαλώστε στον εξολπισμό της παιδικής χαράς (τραμπάλες, καρουζέλ, τσουλήθρες κλπ).
Πρίν εφαρμόσετε όλα τα παραπάνω, σιγουρευτείτε πως τα παιδιά σας γνωρίζουν τους κανόνες ασφαλείας! Ακόμη, ελέγξτε για τις προτιμήσεις τους.